اقلیم سرد (کوهستان های غربی):

زمستان ها طولانی سرد و سخت بوده چندین ماه از سال زمین پوشیده از یخ است. در سراسر این منطقه از آذربایجان تا فارس زمستان ها به شدت سرد است : سرما از اوایل آذر ماه شروع میشود و تا آخر فروردین ماه کم و بیش ادامه می یابد . میزان بارندگی در تابستان کم و در زمستان زیاد است و بیشتر به صورت برف می بارد . برف های پیاپی بیشتر قله ها را می پوشاند و درارتفاعات بیش از 3000 متر همواره برف می بارد . به طور کلی در این منطقه فصل بهار کوتاه است و زمستان و تابستن را از هم جدا می کند . شهرهای تبریز ارومیه سنندج و همدان در اقلیم قرار دارند 

اصول کلی و عمده در معماری بومی این مناطق :

الف ) استفاده از پلان های متراکم و فشرده

ب)  به حداقل رساندن سطح خارجی در برابر حجم مورد پوشش

پ ) استفاده از مصالحی با ظرفیت و عایق حرارتی خوب که به جلوگیری از اتلاف دما و انتقال حرارت از درون به بیرون ساختمان جلوگیری کند. مانند شیشه های دوجداره

ت ) به حداقل رساندن میزان تعویض هوای داخلی و تهویه ی طبیعی و در نتیجه

جلوگیری از ایجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلی به خارج از ساختمان

مانند استفاده از هشتی یا دیواربادشکن در قسمت ورودی ساختمان 

و...